Жорий этилган «ижтимоий норма» қанча газ ва «свет»ни тежагани айтилди 

Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар маркази 2024 йил май ойида жорий этилган ижтимоий истеъмол нормасига асосланган янги тариф сиёсати доирасида уй хўжаликларининг энергия истеъмолига таъсирини баҳолаш бўйича тадқиқот ўтказди.
Тадқиқотда республиканинг барча ҳудудларидан 3516 минг уй хўжаликлари иштирок этди. Шунингдек, 3,5 миллион табиий газ ва 8 миллион электр энергияси абонентларининг истеъмол маълумотлари таҳлил қилинди. Бу эса, энергия истеъмоли таркиби ва тарифлар ўзгаришига аҳолининг муносабатини тушуниш имконини беради.
Таҳлил натижалари шуни кўрсатадики, 2024 йилнинг май-декабрь ойларида электр энергияси истеъмоли 2023 йилнинг шу даврига нисбатан 10,6 фоизга камайиб, 1,3 млрд кВт/соат тежалган.
Илгари ойига 10 минг кВт/соатдан ортиқ электр энергияси истеъмол қилган уй хўжаликлари сони айниқса сезиларли даражада камайди. 2023 йилда бундай оилаларнинг сони 80 мингга яқин бўлган бўлса, 2024 йилда бу кўрсаткич 15 мингтага камайди.
Қизиғи шундака, аксарият аҳоли одатдаги меъёрлар доирасида энергия истеъмолидан фойдаланишни давом эттирди. Ойига 200 кВт/соатгача электр энергияси истемол қилган абонентлар улуши 2023 йилда 71 фоизни ва 2024 йилда 72 фоизни ташкил этиб, барқарорлигича қолди.
Табиий газ истеъмолида ҳам шундай тенденция кузатилди, 2024 йилда абонентларнинг 58 фоизи 500 куб метргача табиий газ ишлатган бўлса, 2023 йилда 54 фоизни ташкил этган. Шундай қилиб, тарифларнинг ошиши асосий истеъмол ҳажмининг кескин ўзгаришига олиб келмади.
Энг сезиларли пасайиш дастлабки истеъмоли нисбатан юқори бўлган ҳудудларда, масалан, Самарқанд, Тошкент, Андижон ва Наманган вилоятларида кузатилди. Юқори истеъмол даражаси (ойига 10 000 кВт/соатдан ортиқ) бўлган уй хўжаликлари сони сезиларли даражада камайди, бу эса, энергия ресурсларидан тежамкор фойдаланишга ўтишдан далолат беради.
Шу билан бир қаторда энергия таъминоти сифати ҳам яхшиланмоқда. Сўров натижаларига кўра, респондентларнинг деярли ярми электр энергияси билан таъминлаш, шунингдек, табиий ва суюлтирилган газ билан таъминлаш борасидаги ижобий ўзгаришларни қайд этди.
Уй хўжаликларининг 47 фоиз, хусусан, Сурхондарё (78 фоиз), Сирдарё (70 фоиз) ва Наманган (67 фоиз) вилоятларида электр энергияси таъминоти яхшилангани қайд этилди.
Респондентларнинг 39 фоизида табиий газ таъминоти яхшиланди, энг юқори кўрсаткичлар Хоразм ва Сурхондарё вилоятларида (ҳар бири 68 фоиз) ҳамда Жиззах вилоятида (60 фоиз) қайд этилди.